Wie zijn wij en wat is ons doel?

Hallo wij zijn Liese en Lisa, studenten kleuteronderwijs. Wij doen onze eindstage in Zambia voor twee maanden.

Met deze website willen wij onze grootste bevinding met jullie delen, en dit is het werken met kosteloos materiaal. Op deze website zal je meer te zien krijgen over wat je daar allemaal mee kunt doen en hoe je kinderen hiermee kunt gaan stimuleren om te leren op verschillende gebieden. Dit zal je zien aan de hand van foto's samen met een korte uitleg.  Ons doel is dus om te tonen aan Belgische leerkrachten wat je er mee kunt doen en dat je dus ook niet altijd alles moet kopen en er geld aan uitgeven. Je kan met kosteloos materiaal veel doen. Dit is ook erg goed voor het milieu. Op deze manier herbruik je veel zaken en krijgt het een tweede leven.

Hierbij zullen wij ons meer gaan focussen op het actief leren van de kleuters en het vrij kleuterinitiatief en dus ook gaan aantonen dat je dit kan doen aan de hand van kosteloos materiaal. 

Actief leren + doel: 

Men spreekt van actief leren vanaf je beweegt tijdens het leren. Dus ook wanneer je gewoon rechtstaat ben je al actief aan het leren. Het gaat over alle activiteiten die de leerkracht in zijn/haar klaspraktijk kan toevoegen waarbij kennis, vaardigheden of attitudes worden bijgeleerd en er anderzijds een fysieke activiteitsgraad aanwezig is (Vandebroek & Wassink, 2019). 

In de literatuur kwam ik te weten dat de Vlaamse kleuters gemiddeld slechts 34 minuten matig tot intensief bewegen per dag. Eigenlijk zou dit minimum een uur moeten zijn (Labarque et al, 2008). Kleuters bewegen dus veel te weinig. Er zijn ook verschillende onderzoeken uitgevoerd die aantonen dat ‘actief leren’ veel positieve gevolgen met zich meebrengt. Mij lijkt het dan zeker nuttig en interessant om dit te stimuleren en leerkrachten kleuteronderwijs in België te helpen dit meer te doen in de toekomst. Het doel is dan ook om kleuters minder te laten zitten en te zorgen dat ze meer bewegen en aan actief leren doen in scholen. Ook kun je op deze manier kinderen veel enthousiaster laten meedoen. Dit heb ik hier opgemerkt in Zambia.

Vrij kleuterinitiatief + doel: 

 

 

Kosteloos materiaal bij actief leren

1. Het spelbord

Bij ons in de kleuterklassen zie je vaak de spelletjeskast terugkeren en hier staan vaak heel mooie en leuke kleuter gezelschapsspelletjes in. Deze werken vaak ook aan verschillende doelen bij de kleuters, wat goed is. Maar als we dan eens dieper zouden gaan kijken, zouden we ook zien dat deze heel veel kosten. Daar hebben wij een oplossing voor hier in Zambia, zagen wij een heel leuk voorbeeld van een gezelschap spel die gewoon gemaakt was van karton en van dopjes. Deze werkte ook aan verschillende doelstellingen, net zoals de spelletjes die in onze kasten staan, maar waar wij zoveel gaan betalen. In dit voorbeeld spelbord die je hier kan zien wordt er bv gewerkt aan wiskunde. Ook wordt er hier actief geleerd. Dit aan de hand van de opdrachtkaartjes. Op deze staan er telkens bewegingsopdrachten die de kleuters moeten uitvoeren.

Welke materialen heb je nodig: 

  • Karton
  • Stiften
  • Dopjes 
  • Papier 
  • Plakband  

 

2. Het flessen omgooi spel

We hebben allemaal wel al eens in de turnles kegels omgegooid met een bal. Maar wist je dat je dit ook gewoon met flesjes kon doen? Hierdoor zie je een foto van het flesjes omgooi spel, waarbij de kleuters wiskunde leren. De kleuters gooien met een kartonnen dobbelsteen en moeten dan het gaan zoeken welke flesje hetzelfde cijfer heeft en dit omgooien. Dit kan je met een bal doen, maar als je nu eens helemaal kosteloos zou denken kan je misschien ook met iets anders werken/ vraag bv aan de kinderen om dingen te zoeken waarmee ze dit zouden kunnen doen. Hierbij zal je zeker hun creativiteit zien naar boven komen. 

Welke materialen heb je nodig: 

- Flessen

- Stift 
- Bal
- Zelfgemaakte dobbelsteen (stift, plakband, karton)

 

3. Het dobbelspel

Met dopjes van flessen en wat karton kun je een leuk en leerrijk spel spelen met kleuters! Hierbij gaan de kinderen niet enkel actief aan de slag, maar leren ze ook de verschillende cijfers aan de hand van echt materiaal, namelijk dopjes van flessen. Eerst moet je gooien met de zelfgemaakte dobbelsteen. Dit vinden de kinderen erg leuk doordat het geen kleine dobbelsteen is zoals je in de meeste winkels/klassen in België terugvindt. Ook is dit erg handig omdat je zelf kunt kiezen wat je op de dobbelsteen wilt schrijven. Nadat er met de dobbelsteen gegooid is, maakt het visueel aan de hand van dopjes. Dus als je zoals het kind hier drie gooit, leg je drie dopjes bij de dobbelsteen. Hierna springen de kleuters evenveel als het gesmeten cijfer zoals het meisje op de foto ook springt. 

Welke materialen heb je nodig: 

  • Pot met dopjes (van lege flessen)
  • Zelfgemaakte dobbelsteen (karton, plakband, stift)

 

4. Letters met steentjes en in zand

Vaak worden de letters in België aangeleerd door het schrijven hiervan. Voor kleuters is het goed wanneer ze dit niet gewoon opschrijven. Wanneer dit op een leukere en actievere manier gedaan wordt, zullen de kleuters de verschillende letters ook veel beter kunnen onthouden. Hier in Zambia gingen alle kleuters met de juf naar buiten. Ze mochten dan steentjes verzamelen en de letter 'k' maken. Op deze manier gebruik je kosteloos materiaal, namelijk steentjes en is het voor de kleuters eens op een andere leuke manier. Ook kun je zoals de foto rechts de kleuters de letters laten schrijven in zand in een deksel van een kartonnen doos. Op deze manier is er een tussenstap voor het echt schrijven van de letter op een blad, wat voor vee kleuters een grote en moeilijke stap is die door deze leuke tussenstap een minder grote drempel vormt. 

Welke materialen heb je nodig: 

  • Steentjes
  • Deksel van kartonnen doos
  • Zand 

Kosteloos materiaal bij stimuleren initiatief 

1. Dieren/auto's/... maken met grote waterflessen

Hier in Zambia dronken we grote waterflessen omdat we hier niet van de kraan mochten drinken doordat we dit water niet gewend zijn en anders misschien ziek konden worden. Maar wat een zonde om deze flessen gewoon allemaal te moeten wegsmijten. Daarom dachten we om deze flessen gewoon eens mee te nemen naar de klas. Zo konden we opmerken of de kinderen zelf ideeën hadden om hier iets mee te spelen/maken en dus op deze manier ook hun kleuterinitiatief te stimuleren. En ja hoor, we merkten onmiddellijk op dat de kinderen zin hadden om aan de slag te gaan en erg creatief werden. Zo maakten ze zelf auto's, vogels, vliegtuigen, vissen, ... met de grote flessen.

Welke materialen heb je nodig: 

  • Grote waterflessen
  • Takken
  • Schaar (best bijblijven voor veiligheid)
  • Stift
  • Plakband
  • Dopjes

 

2. Poppentheater

In de klas vonden de kinderen het erg leuk om met het poppentheater aan de slag te gaan. Hierbij konden ze zelf verhaaltjes verzinnen en dit voorstellen en uitvoeren voor andere kinderen. 

Welke materialen heb je nodig: 

  • Kartonnen doos
  • Plakband
  • Takken
  • Blaadjes
  • Stiften

 

3. Muziekinstrumentjes

De juf had in de klas allerlei materialen klaargelegd op de werktafels. De kleuters mochten dan zelf proberen muziekinstrumentjes te maken met het kosteloos materiaal. Zoals je op de afbeeldingen ziet, zijn er mooie en leuke instrumentjes uit gekomen. Niet alleen zijn het toffe instrumenten, de kleuters hebben op deze manier veel initiatief gekregen en konden al hun creativiteit gebruiken en verder ontwikkelen. 

Welke materialen heb je nodig: 

  • IJzerdraad/touw
  • kroonkurken
  • Lege flesjes met dop
  • Materialen voor in flesjes (zand, blaadjes, takjes, steentjes, afval,...)
  • Takken
  • Touw

 

4. Spel: 'Sta in de kring en dans/beweeg'

Hier in Zambia dansen de mensen erg veel. Er is hier dan ook een typisch soort spelletje dat ze vaak doen. Zo gaan alle kinderen in een kring gaan staan en beginnen enthousiast een lied te zingen dat iedereen hier goed uit zijn hoofd kent. Er mogen dan ongeveer drie kleuters in het midden van de kring gaan staan en vrij bewegen en dansen. Je merkt dat de kinderen hierbij lachen en dit erg leuk en grappig vinden. Op deze manier durven kinderen in een cirkel bewegen en nemen ze initiatief om eigen dansbewegingen uit te vinden en uit te proberen.

Welke materialen heb je nodig: 

  • Geen materialen nodig

 

5. Zelfgemaakte bal

De kinderen hier spelen met een zelfgemaakte bal op de speelplaats. Dit doen ze met oude stoffen doeken waar ze allemaal rekkers hebben rond gespannen. Waarom geld uitgeven aan een bal als je dit zelf kunt maken, zo de creativiteit van kinderen verhoogt en zaken herbruikt wat goed is voor het milieu?

Welke materialen heb je nodig: 

  • Stoffen doeken
  • Rekkers